اشنایی با برنامه ووظایف مجلس شورای اسلامی (درس مدنی)
● برنامه جلسات علنی مجلس
مطابق آئین نامه داخلی مجلس، نمایندگان باید در روزی که قبلا برای تشکیل جلسه معین می شود، در مجلس حاضر شوند و نهایتا ۱۵ دقیقه پس از تشکیل جلسه در تالار جلسه حضور یابند و در صورت تاخیر یا غایب بودن در رای گیری، مستحق توبیخ خواهند بود.
مذاکرات مجلس، طبق اصل شصت و نهم قانون اساسی علنی است (مگر در شرایط اضطراری) و گزارش کامل آن باید به طور مستقیم از طریق رادیو و روزنامه رسمی کشور برای اطلاع عموم منتشر شود. در جلسات علنی، مردم و خبرنگاران رسانه های گروهی داخلی و خارجی می توانند شرکت کنند. برنامه جلسات علنی با اعلام رسمیت جلسه توسط رئیس مجلس و قرائت دستور جلسه توسط منشی مجلس و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید شروع می شود. بیانات قبل از دستور و «دستور مجلس» (بررسی طرح ها و لوایح و سوال نمایندگان از وزرا یا هیات وزیران و در موارد ضروری استیضاح نمایندگان از هیات وزیران یا هر یک از وزرا) قسمت بعدی برنامه جلسات علنی و «ختم جلسه» قسمت نهایی آن را تشکیل می دهد.
● نطق قبل از دستور نمایندگان
از آنجا که طبق اصل ۸۴ قانون اساسی «هر نماینده در برابر تمام ملت مسوول است و حق دارد درهمه مسائل داخلی و خارجی کشور اظهار نظر نماید»، در آئین نامه داخلی مجلس پیش بینی گردید که هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی برای اطلاع مجلس و ملت داشته باشد، می تواند با رعایت نوبت صحبت کند. وقت هر یک از نمایندگان برای نطق ۱۰ دقیقه است و می تواند تمام یا حداقل ۳ دقیقه از حق خود را به یک نفر نماینده دیگر واگذار نماید.
مجموع این نطق ها (که باید با حفظ حیثیات مجلس و نمایندگان و رعایت نظم و نوبت و اجرای آئین نامه داخلی ایراد گردد) نباید از نیم ساعت تجاوز نماید. عدم رعایت موارد فوق از طرف نماینده، به ترتیب «تذکر شفاهی»، «اخطار» و یا «توبیخ و احضار متخلف در جلسه هیات رئیسه را به دنبال خواهد داشت. البته باید توجه داشت که موارد توبیخ مربوط به تمام جلسه است و اختصاص به بیانات قبل از دستور را ندارد.
در هر جلسه قبل از ورود در دستور، رئیس مجلس می تواند شخصا تنها در مورد گزارش حوادث و مسائل فوری روز مطالبی را که آگاهی مجلس از آن ها ضروری باشد، به اطلاع نمایندگان برساند.
● دستور مجلس
دستور مجلس معمولا «بررسی طرح ها و لوایح» یا «سوال و در مواردی استیضاح نمایندگان از هیات وزیران یا هر یک از وزرا می باشد. دستور هفتگی مجلس باید به ترتیب وصول لوایح و طرح ها از کمیسیون ها از طرف هیات رئیسه مجلس تهیه و پس از طبع و توزیع بر لوحه مخصوص نصب شود.
لوایح و طرح هایی که دارای اولویت باشند ممکن است بنا به تقاضای دولت و یا ۱۵ نفر از پیشنهاد دهندگان طرح و موافقت هیات رئیسه خارج از ترتیب وصول در دستور هفتگی مجلس قرار گیرد. این دستور قابل تغییر نیست مگر در موردی که از طریق دولت یا ۱۵ نفر از نمایندگان کتبا تقاضای تغییر شود و در این صورت به شرط تصویب مجلس دستور جلسه بعد تغییر خواهد یافت. طرح ها و لوایح دو فوریتی از این قاعده مستثنی و تابع ماده مربوطه بوده و در صورتی که مجلس سه فوریتی لوایح یا طرح ها را تصویب کند باعث تغییر دستور همان روز خواهد شد.
حال در دو قسمت مجزا به توضیح دستور جلسات می پردازیم
الف - بررسی طرح: ها و لوایح
ب - سوال نمایندگان از وزرا یا هیات وزیران
الف - بررسی طرح ها و لوایح و تصویب آن ها
بر اساس قانون اساسی، مجلس در عموم مسائل در حدود مقرر در قانون اساسی می تواند قانون وضع کند (اصل ۷۱). طبق اصل ۷۴ قانون اساسی لوایح قانونی پس از تصویب هئیت وزیران به مجلس تقدیم می شود و طرح های قانونی به پیشنهاد حداقل ۱۵ نفر از نمایندگان در مجلس قابل طرح است و بر اساس اصل ۹۴ کلیه مصوبات مجلس باید به شورای نگهبان فرستاده شود و در صورت تشخیص عدم مغایرت آن با موازین اسلام و قانون اساسی، مصوبه قابل اجراست و برای اجرا به رئیس جمهوری ابلاغ می شود و رئیس جمهوری موظف است مصوبات مجلس را پس از طی مراحل قانونی و ابلاغ به وی امضا کند وظرف پنج روز برای اجرا در اختیار مسوولان بگذارد. لوایح و طرح ها می تواند عادی، یک فوریتی، دو فوریتی و یا سه فوریتی متناسبا یک شوری و یا دو شوری باشد.
ترتیب شور لوایح وطرح های قانونی: به طور کلی تمام لوایح و طرح ها باستثنای لوایح و طرح های فوری و مربوط به بودجه وتغییر قوانین عادی و سایر مواردی که در آئین نامه برای شور در آن موارد ترتیب خاص دیگری معین شده است، دو شوری (عادی) خواهد بود. فاصله بین دو شور حداقل باید پنج روز باشد.
شور اول: موقعی که گزارش کمیسیون های مربوط در خصوص لایحه یا طرح عادی برای شور اول در جلسه علنی مطرح می گردد و درباره نقاط ضعف و قوت و نقائص و امتیازات و لزوم و یا عدم لزوم طرح و لایحه، در کلیات و مواد مذاکره می شود و پس از آن نسبت به اصل لایحه یا طرح رای گیری به عمل می آید. هر گاه رای موافق داده شود، پیشنهادهای کتبی و اصله به هیات رئیسه نسبت به هر یک از مواد و همچنین مواد الحاقیه که هر دو باید کاملا مربوط به موضوع و مواد لایحه یا طرح باشد به کمیسیون ارجاع می شود و با طبع و توزیع در دسترس کلیه نمایندگان قرار می گیرد. پیشنهادهای اصلاحی که در فاصله شور اول و دوم داده می شود، باید به هیات رئیسه کمیسیون تحویل و لااقل ۲۴ ساعت قبل از شروع شور در کمیسیون طبع و بین نمایندگان توزیع شود.کلیه پیشنهاد دهندگان، خواه در شور اول و خواه در فاصله بین شور اول و دوم می توانند که در کمیسیون مربوط حاضر شوند و توضیحات لازم درباره پیشنهاد خود را بدهند.
کمیسیون موظف است کتبا لااقل ۲۴ ساعت قبل از طرح پیشنهاد، پیشنهاد دهندگان را به جلسات کمیسیون دعوت کند و نیز کمیسیون ها موظفند در موقع رسیدگی به لوایح و طرح ها از وزرا یا معاونین پارلمانی مربوطه دعوت بعمل آورند. لوایح و طرح های تقدیمی به مجلس شورای اسلامی باید گزارش توجیهی داشته باشند تا نمایندگان از «دلیل ضرورت آن» مطلع گردند.
شور دوم: در شور دوم گزارش کمیسیون در خصوص لوایح و طرح های قانونی در مجلس مطرح می شود و پیشنهاد تازه قبول نمی شود ولی پیشنهادهایی که در شور اول و در مهلت مقرر به کمیسیون داده شده و مورد توجه و تصویب کمیسیون واقع نگردیده پیشنهاددهنده به ترتیب مواد می تواند آن را در مجلس مطرح کند. (جز در مواردی که پیشنهاد دهنده دعوت کمیسیون را برای حضور در کمیسیون نپذیرفته باشد) در این صورت پیشنهاد دهنده یا یکی از پیشنهاد دهندگان با توافق اکثر آن ها (در مورد پیشنهاد جمعی) می تواند برای هر پیشنهاد مدت پنج دقیقه توضیح بدهد و پس از اظهارنظر یک مخالف و یک موافق درباره پیشنهاد و در صورت لزوم توضیحات مخبر یا نماینده دولت نسبت به پیشنهاد مزبور اخذ رای به عمل می آید و پس از رد یا قبول پیشنهاد، نسبت به اصل ماده رای گیری به عمل می آید و چنانچه به تصویب نرسید نسبت به حذف ماده بدون مذاکره رای گیری خواهد شد و در صورتی که حذف ماده به تصویب نرسید، پیشنهادهای اصلاحی تازه در همان جلسه پذیرفته می شود. پس از خاتمه شور دوم در ماده واحده یا مواد در طرح ها و لوایح عادی و بعد از شور در لوایح و طرح های فوری به پیشنهاد حداقل پانزده نفر از نمایندگان و تصویب مجلس، شور نهایی در مجموع لایحه یا طرح جهت مرتب نمودن فصول و مواد و الفاظ و عبارات بعمل خواهد آمد و حداکثر زمانی که به مجموع نمایندگان موافق و مخالف برای اظهار نظر در مجموع به عنوان آخرین شور داده می شود نیم ساعت است که هر یک از موافقین و مخالفین پنج دقیقه نظرات خود را نسبت به لایحه یا طرح اظهار می نماید و همچنین مجلس می تواند به طریق فوق لوایح یا طرح های غیر فوری را مجددا به کمیسیون ارجاع نماید تا کمیسیون ظرف پنج روز فصول و مواد آنرا اصلاح و مرتب نموده و برای اخذ رای قطعی به مجلس عودت دهد.
لوایح و طرح های فوری: لوایح و طرح های یک فوریتی آن است که پس از تصویب فوریت به کمیسیون ارجاع می شود تا خارج از نوبت مورد بررسی قرار گیرد و لوایح و طرح های دو فوریتی آن است که پس از تصویب دو فوریت بلافاصله به طبع و توزیع آن اقدام و ۲۴ ساعت پس از توزیع در مجلس مطرح می شود. لایحه و طرح سه فوریتی آن است که وقتی که سه فوریتی طرح یا لایحه به تصویب مجلس رسید در همان جلسه وارد دستور می گردد.
ب- سوال نمایندگان از وزرا» یا هیات وزیران
اصل ۷۰ قانون اساسی چنین می گوید «رئیس جمهور، و معاونان او، و وزیران به اجتماع یا به انفراد حق شرکت در جلسات علنی مجلس را دارند و می توانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتی که نمایندگان لازم بدانند، وزرا مکلف به حضورند و هر گاه تقاضا کنند مطالبشان استماع می شود. طبق اصل ۸۸ قانون اساسی، در هر مورد که حداقل یک چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس جمهور و یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسوول درباره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رئیس جمهور یا وزیر موظف است در مجلس حاضر شود و به سوال جواب دهد و این جواب نباید در مورد رئیس جمهور بیش از یک ماه و در مورد وزیر بیش از ده روز به تاخیر افتد مگر با عذر موجه به تشخیص مجلس شورای اسلامی . نماینده سوال خود را صریحا و به طور کتبی به رئیس مجلس می نویسد و در همان جلسه عنوان آن قرائت و فورا برای وزیر مربوط ارسال می گردد. وزیر حداکثر تا ۱۰ روز، برای جواب در مجلس حضور می یابد و پس از توضیحات سوال کننده، موضوع را به کمیسیون رسیدگی به سوالات ارجاع می دهد و پس از رسیدگی «در کمیسیون رسیدگی به سوالات» گزارش آن در دستور مجلس قرار گرفته و مخبر گزارش را قرائت خواهد کرد. در صورتی که سوال کننده با پاسخ وزیر قانع نشود، رئیس مجلس با تقاضای سوال کننده، موضوع را به کمیسیون تفحص ارجاع می نماید.
کمیسیون مزبور مکلف است از تاریخ ارجاع سوال بدون فوت وقت ظرف ۱۵ روز برای روشن شدن مطلب به هر طریق که صلاح بداند اعم از خواستن سوابق امر یا اخذ توضیح کتبی یا شفاهی از شخص وزیر و هر گونه تحقیقات دیگری که لازم بداند به موضوع رسیدگی نموده گزارش خود را تنظیم و به مجلس تقدیم دارد و این گزارش در دستور هفته بعد قرار خواهد گرفت و بدون بحث در مجلس قرائت خواهد شد.
● ختم جلسه
طبق آئین نامه داخلی مجلس، مدت هر جلسه حداکثر چهار ساعت است که ممکن است متوالی یا متناوب باشد، مگر در موارد ضروری به تشخیص رئیس و تصویب مجلس و هنگام طرح لایحه بودجه، جلسات باید بلا انقطاع در کلیه ایام هفته غیر از جمعه و تعطیلات رسمی، متوالیا حداقل روزی ۴ ساعت منعقد گردد. بر این اساس و پس از انجام دستور جلسه (در حد امکان) اسامی غائبین و دیرآمدگان جلسه گذشته یا کنونی و همچنین برنامه کار کمیسیون ها و تذکرات لازم به اطلاع می رسد و پایان جلسه اعلام می گردد.رئیس جلسه قبل از ختم هر جلسه، روز و ساعت تشکیل و دستور جلسه بعد را اعلام می نماید که در صورت مشروح مذاکرات درج شود، مگر در موارد اضطراری (به تشخیص هیات رئیسه) که حداقل ۲۴ ساعت قبل از تشکیل جلسه باید بطور رسمی اعلام شود.
● وظایف اصلی نمایندگان
قانون اساسی بیش از یک سوم اصول خود را به مجلس اختصاص داده است و در آن ها به تبیین جایگاه و وظایف و چگونگی ارتباط آن با سایر قوا اهتمام نموده است. لذا با توجه به جایگاه رفیع مجلس که مظهر حاکمیت ملت است، طبیعتا انتظارات و توقعات ویژه ای از آن می رود. مجلس بسترساز حرکت دولت به شمار می رود و بنابراین ارزیابی عملکرد مجلس، برآیند مجموعه عملکرد نمایندگان است و موکلین حق دارند گزارش مستندی که حاکی از چگونگی عملکرد وکلای آنها باشد در پایان کار داشته باشند. امر قانون گذاری و نظارت دو وظیفه اصلی نمایندگان است که در قانون اساسی به صراحت بیان شده است. وظیفه سومی نیز وجود دارد که به تبع این مسوولیت و واقعیات موجود در جامعه و منبعث از سوگندی است که نماینده در پاسداری از حقوق مردم در مجلس یاد می کند و آن عبارت است از توجه و رسیدگی به نارسایی ها و مسائل زیربنایی حوزه های انتخابیه. نماینده واقعی کسی است که بدون زد و بندهای سیاسی و با داشتن نگرشی مستقل و فراتر از منافع جناحی و گروهی و بخشی صرفا با اصل قرار دادن مصالح نظام و مردم در تمام مقاطع و ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی انجام وظیفه نماید و به اعتماد مردم پاسخ دهد و در عین حال در انجام وظایف فوق و در رسیدگی به کمبودها و مسائل زیربنایی حوزه انتخابیه خود موفق باشد، به طوری که عمل به هر یک از این سه وظیفه، وظیفه دیگر را تحت الشعاع قرار نداده یا به بوته فراموشی نسپارد. داشتن استقلال فکری - قدرت تخیل، دانش لازم، حریت، آزاد اندیشی، شجاعت، صراحت لهجه و تقوای الهی باید از جمله ویژگی های یک نماینده شایسته باشد.
● جایگاه مجلس در قانون اساسی
قانون اساسی که به عنوان میثاق ملی اداره کشور را با اتکا به آرای عمومی و از راه انتخابات تعریف کرده است از میان چهارده فصل و ۱۷۷ اصل قانون اساسی در چندین فصل (فصول پنجم، ششم وهفتم)به حاکمیت ملت و اختیارات و صلاحیت مجلس شورای اسلامی پرداخته است. قانون اساسی که به عنوان میثاق ملی «اداره کشور را با اتکا به آرای عمومی» و از «راه انتخابات» تعریف کرده است از میان چهارده فصل و ۱۷۷ اصل قانون اساسی در چندین فصل (فصول پنجم، ششم وهفتم) به حاکمیت ملت و اختیارات و صلاحیت مجلس شورای اسلامی پرداخته است.
اصول ۶۲تا ۹۰به اهم وظایف و اختیارات مجلس اشاره دارد
اهميت مجلس شوراي اسلامي از ديدگاه حضرت امام خميني رحمة الله عليه :
"مجلس شوراي اسلامي تنها مركزي است كه تمام قوا بايد تبع آن باشند."
۱- وضع قانون در عموم مسائل در حدود مقرر درقانون اساسی (اصل۷۱) ۲- شرح و تفسیر قوانین عادی (اصل ۷۳) ۳- تصویب لوایح قانونی دولت (اصل ۷۵) ۴- تحقیق وتفحص در تمام امور کشور(اصل۷۶) ۵- تصویب عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی(اصل۷۷) ۶- تصویب اصلاحات جزئی در تغییر خطوط مرزی (اصل ۷۸) ۷- تصویب برقراری محدودیت های ضروری درحالت جنگ و شرایط اضطراری(اصل ۷۹) ۸- تصویب گرفتن ودادن وام یاکمک های بدون عوض داخلی و خارجی از طرف دولت (اصل۸۰) ۹- تصویب استخدام کارشناسان خارجی در موارد ضرورت ازطرف دولت(اصل۸۲) ۱۰- تصویب انتقال بناها و اموال بناها (نفایس ملی) (اصل ۸۳) ۱۱- حق اظهارنظر در همه مسائل داخلی و خارجی (اصل ۸۴) ۱۲- رای اعتماد به وزیران ونیز حق سوال و استیضاح آنها (اصول ۸۷و(۸۹ -۱۳رسیدگی به شکایات از طرز کارمجلس، قوه مجریه یا قضائیه (اصل۹۰) بنا بر این مجلس بزرگترین نماد و جلوه مردم سالاری در جمهوری اسلامی محسوب می گردد و در اهمیت آن همین بس که حضرت امام خمینی(ره) مجلس را «عصاره فضایل ملت» و «فراهم آمده از الله اکبرهای مردم» می دانستند و برابر آموزه امام مجلس در «راس امور» می باشد. ● دستور مجلس ۱- وضع قانون در عموم مسائل در حدود مقرر درقانون اساسی (اصل۷۱) ۲- شرح و تفسیر قوانین عادی (اصل ۷۳) ۳- تصویب لوایح قانونی دولت (اصل ۷۵) ۴- تحقیق وتفحص در تمام امور کشور(اصل۷۶) ۵- تصویب عهدنامه ها، مقاوله نامه ها، قراردادها و موافقت نامه های بین المللی(اصل۷۷) ۶- تصویب اصلاحات جزئی در تغییر خطوط مرزی (اصل ۷۸) ۷- تصویب برقراری محدودیت های ضروری درحالت جنگ و شرایط اضطراری(اصل ۷۹) ۸- تصویب گرفتن ودادن وام یاکمک های بدون عوض داخلی و خارجی از طرف دولت (اصل۸۰) ۹- تصویب استخدام کارشناسان خارجی در موارد ضرورت ازطرف دولت(اصل۸۲) ۱۰- تصویب انتقال بناها و اموال بناها (نفایس ملی) (اصل ۸۳) ۱۱- حق اظهارنظر در همه مسائل داخلی و خارجی (اصل ۸۴) ۱۲- رای اعتماد به وزیران ونیز حق سوال و استیضاح آنها (اصول ۸۷و(۸۹ -۱۳رسیدگی به شکایات از طرز کارمجلس، قوه مجریه یا قضائیه (اصل۹۰)
"اينجانب اكيدا علاقمندم كه قداست مجلس معظم و وكلاي محترم محفوظ باشد تا الگويي باشند براي مجلس هاي جهان" . "شما (نمايندگان) بايد در آنجا معلم اخلاق باشيد براي همه كشور، حضرات وكلاء، مجلس را معبدي كنند منزه از اعمال و اقوال زمان طاغوت تا مجلس نمونه شود، باشد كه مجالس ديگر كشورهاي اسلامي از آن تبعيت كنند." مركز همه قانون ها و قدرت ها مجلس است:
"شك نيست كه مجلس به همه امور نظارت دارد و حق نمايندگان است كه از هر انحراف و خلافي كه از وزراء و ادارات مي بينند به حكم قانون جلوگيري كنند و دولت را تا حد استيضاح بكشانند، لكن فرقها است بين نظارت و استيضاح و بين عيب جويي و انتقام گيري و اين فرقها را همه كس پس از رجوع به وجدان خويش مي فهمد."
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي نيز مي فرمايند:
"نمايندگي مجلس، مسئوليت و خدمت است مجلس در نظام اسلامي داراي نقش حقيقي در اداره و هدايت كشور استو درست ايفاء كردن اين نقش تاثير عميق و تعيين كننده اي در سرنوشت و مسير و جهت گيري هاي اصلي كشور به جاي مي گذارد. مجلس به معناي حقيقي كلمه مظهر اراده و حاكميت مردم است. مجلس با مصوبات خود راهي را كه دولت اسلامي براي اداره كشور بايد بپيمايد ترسيم مي كند و بر اين حركت سرنوشت ساز نظارت مي نمايد. مجلس در همه حال بايد حريت و صراحت و حقگرايي و استقلال خود را حفظ كند و راه راست را به مجريان امور بنمايد و بر پيمودن آن نظارت كند. نمايندگان بايد پاسخگوي راي اعتمادي كه بر اعضاي دولت مي دهند باشند. با اين حال كارشكني و فتنه گري و اغراء به جهل از هيچ كس قابل قبول نيست.
بنابراين مجلس بايد تمام امور كشور را اصلاح كند، همه امور كشور را تحت نظر داشته باشد. پست نمايندگي مسئوليت است و تكليف، نمايندگان بايد نظارت دقيق و همه جانبه خود و تصويب قوانين هدايتگر و سازنده، راه كار و تلاش و پيشرفت كشور را هموار نموده و اگر ضعف، خلاف و يا تخلفي ديدند با قدرت و قاطعيت برخورد نموده و مسامحه روا ندارند.
در قانون اساسي نيز به اين مسئله توجه خاص مبذول شده و از نظر شرايط و اختيارات و مسئوليتها بر ركن بودن و محوريت مجلس در امور كشور تاكيد شده و اصول فراواني به وظايف و اختيارات و رسالت مجلس اختصاص يافته است. در حدود شصت اصل و قريب يك سوم از اصول قانون اساسي به مسايل مربوط به مجلس و قانونگذاري و قوه مقننه و وظايف اين قوه مربوط مي شود. اين خود اهميت و قداست و نقش كليدي و جايگاه ويژه مجلس را در امور كشور نشان مي دهد. بررسي همين بخش مهم تفاوت ماهوي مجلس و قوه قانونگذاري در جمهوري اسلامي با قانون اساسي مشروطيت و نظام گذشته را به خوبي بيان مي دارد.
منبع: وبلاگ اموزگارپایه پنجم
1- درجامعه اسلامی کدام رفتاربهترازانفاق است ؟
الف ) وقف ب ) تعاون ج) ایثاروازخودگذشتگی د ) امربه معروف ونهی ازمنکر
2- مفهوم فرمایش پیامبر«جامعه مانندکشتی ومردم مانند کشتی نشینان هستند » کدام یک ازمواردزیراست ؟
الف ) مسلمانان کارهای خودراازطریق شوراانجام می دهند
ب ) همگی به ریسمان الهی چنگ زنیدوازتفرقه بپرهیزید.
ج ) سفارش کردن دیگران به کارنیک وبازداشتن آن هاازکاربد
د) بایکدیگردرکارهای نیک همکاری کنید .
3- دولت ازچه کسانی تشکیل شده است ؟
الف ) رئیس جمهور- وزیران ب ) شورای نگهبان – نمایندگان مجلس
ج ) نمایندگان مجلس – رئیس جمهور د ) رهبر – رئیس جمهور
4- نیروهای مردمی که درجنگ شرکت داشتندچه نام داشتند ؟
الف ) بسیج ب) سپاه ج ) ارتش د ) نیروی انتظامی
5 – بیت زیربه کدام مفهوم اشاره دارد ؟
« که مردارچه برساحل است ای رفیق نیاسایدودوستانش غریق »
الف ) وحدت ب) شورا ج ) ایثار د) تعاون
6- کدام ازپایه های استواری وموفقیت آینده انقلاب اسلامی می باشد ؟
الف ) رعایت قوانین ب ) شرکت درانتخابات ج ) یکپارچگی مردم د ) بهبودزندگی مردم
7- مردم ایران آزادی می خواستند تا ......
الف ) دست دشمنان راازکشورکوتاه کنند ب ) بتواننددستورات دین اسلام رادرکشوراجراکنند
ج ) سرنوشت کشورخودراتعیین کنند . د ) بتوانندبرای اداره کشورخودتصمیم بگیرند
8- براساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران کدام مرجع بردرست اجراکردن قوانین نظارت دارد؟
الف ) قوه مقننه ب ) قوه مجریه ج )قوه قضائیه د )مقام رهبری
9- سرپرستی ازیتیمان وخانواده های بی سرپرست ازنشانه های چیست ؟
الف ) وحدت ب ) انفاق ج ) وقف د) ایثار
10- هرجامعه برای رسیدن به هدف های خودبه چه چیزی نیازدارد ؟
الف ) برنامه ونقشه معین ب ) امکانات اقتصادی ج ) افرادتحصیل کرده د ) صرفه جویی درمصرف
11 – کدام یک ازموارد زیربین مسلمانان جهان مشترک است ؟
الف ) زبان ب ) خط ج ) قبله د ) تقویم
12 – کدام یک ازمواردزیرازنشانه های جامعه اسلامی نمی باشد؟
الف ) اسراف ب ) تعاون ج ) ایثار د ) شورا
13- مفهوم آیه ی « همگی به دین که ریسمان محکم الهی است چنگ زنیدوازتفرقه بپرهیزید» کدام است ؟
الف ) اعتقادبه دین اسلام ب ) احترم به آسایش دیگران درجامعه
ج ) اعتقادبه خدای یگانه د ) وحدت درجامعه اسلامی
14- حفظ مرزهای کشورازتجاوزبیگانگان جزوکدام وظیفه ی حکومت است ؟
الف ) پاسداری ازدین اسلام ب ) بهبودزندگی مردم
ج ) پاسداری ازاستقلال د) اجرای قوانین اسلامی
15- اگرحکومت باهمکاری مردم صنعت وکشاورزی راگسترش دهد به کدام وظیفه خودعمل کرده است ؟
الف ) پاسداری ازاسلام ب ) نگهبانی ازاستقلال
ج ) گسترش آموزش وپرورش د ) بهبودزندگی مردم
16وظیفه رئیس جمهورووزیران اوچیست ؟
الف ) اجرای قوانین درکشور ب ) تصویب قوانین
ج ) رفع اختلافات مردم د ) نظارت براجرای درست قوانین
17- رعایت کدام اصل مانع ازتسلط دشمنان اسلام می شود ؟
الف ) قانون ب ) نظم ج ) اتحاد د ) برابری
18- مردم ایران هرسال 12فروردین راگرامی می دارند زیراسالگرد ..... است .
الف ) ورودامام خمینی به ایران ب ) پیروزی نهضت اسلامی
ج ) برقراری جمهوری اسلامی د ) تشکیل بسیج
19- انفاق نشانه چیست ؟
الف ) مسئولیت فرددربرابرجامعه ب ) مسئولیت جامعه دربرابرفرد
ج ) مسئولیت حکومت دربرابرفرد د ) مسئولیت حکومت دربرابرجامعه
20- کدام یک فقط ازویژگی های حکومت اسلامی است ؟
الف ) اجرای قوانین اسلامی ب ) انتقادآزادانه ازمسئولان ج ) داشتن حق رای د ) مشارکت مردم